Araçlarda fren balatası, fren pedalına basıldığı anda fren kampanasına sürterek yavaşlama ve durma etkisi yaratan parçalardan ibarettir. Fren balataları yarım daire şeklinde kavis verilmiş metal’dan oluşurlar. Frenler, otomobilin hayati önem taşıyan parçalarından biridir. Her 10 bin km’de bir kontrol edilmesi gereken frenler, sizi ve ailenizi oluşabilecek kazaların önüne geçer.Türkiye kara yollarında önüne geçilemeyen trafik kazalarında, fren sistemi iyi çalışmayan araçların oranı büyüktür. Bir aracın fren sistemi iyi çalışmıyorsa, durma mesafesi uzak ve kritik durumlarda kazaya sebep olur. Bu gibi araçlarda frene basıldığında araç normal mesafede durmadığı gibi sağa veya sola çekerek otomobilin kontrolden çıkmasına da neden olur. Frenleri kötü olan bir araçla kent içinde düşük hızda giderken belki bir sorun yaşamayabilirsiniz ama yüksek hızda risk bir hayli artar ve durmanız gereken bir anda her şey için geç kalmış olursunuzAraç için büyük öneme sahip olan aksamın düzenli kontrol edilmesi ve değiştirilmesi gerekmektedir. Bu değiştirme ve kontrol işlemini daima işinin ehli olan uzman kişilere yaptırılmalıdır.Fren sistemini oluşturan parçalar;Fren sistemi; merkez pompası, fren boruları, fren balataları, kampanalar ve disklerden oluşur. Tekerleğin ortasında bulunan diskler, tekerlekle birlikte döner, fren pedalına basıldığında sürtünme diskin iki tarafında gerçekleşir. Fren hidroliğinin yaptığı basınç sonucu piston, gücü balatalara aktarır, fren balataları diski iki taraftan sıkıştırarak aracın durmasını sağlar.Kampanalı fren sistemindeyse pedalına basıldığında, merkez pompası içindeki pistonun itmesiyle hidrolik harekete geçer. Hareket halindeki hidrolik, tekerlek silindirlerindeki pistonlara bağlı olan fren pabuçlarını dışa doğru açarak balataların kampanayı sıkıştırmasını sağlar. Ayak fren pedalından çekildiğinde, fren tablasındaki yaylar pabuçtan geri çeker. Ayrıca fren pedalına bağlı olan bir yay da itme çubuğunu geri çeker ve frenler serbest hale gelir.Araçlar da frenler neden tutmaz?Fren ana merkezinden, tekerlek fren merkezlerinden veya hortum ve rekorlardan hidrolik kaçağı olursa frenler tutmaz.Balatalar aşınırsa frenler zayıflar.Fren merkezinden hidrolik kaçağı olursa, balatalar yağlanır ve frenler tutmaz.Fren ayarı bozulursa, balatalar ısınır ve frenler zayıflar.Westinghouse’da arıza olursa frenler zayıflar veya tutmaz.Hidrolik yağı çok eskidiğinde ve fren boruları patladığında frenler boşalır.Araçlar da frenler neden patlar?Fren sisteminin sağlıklı çalışmasında hidroliğin fonksiyonu çok önemlidir. Havanın sürekli sıcak olduğu bölgelerde kullanılan bir aracın hidrolik yağı eskimişse ve aracın frenleri sıkça kullanılıyorsa, frenlerin her an boşalma riski var demektir. Eskimiş hidrolik yağı havanın da sıcak olmasıyla birlikte iyice kaynar ve frenlerin boşalmasına neden olur. Frenler boşaldığında kesinlikle tutmaz. Bu yüzden fren hidroliği kontrol edilmeli ve 1.5 yılda bir kez değiştirilmelidir. Fren hortumlarında aşınma ve delinme olduğunda da fren patlar.Fren sisteminde arıza nasıl tespit edebilirizFrene bastığınızda homurtuya benzer rahatsız edici bir ses çıkıyor ve fren pedalı titriyorsa, fren sisteminde bir arıza var demektir. Bu gibi durumlarda fren etkinliği azalır ve sürüş güvenliği de tehlikeye girer. Bu yüzden fazla zaman geçilmeden servise gitmelisiniz.Frene bastığınızda, pedal debriyaj yumuşaklığında döşemeye kadar iniyorsa, fren merkezinde bir sorun var demektir. Bu gibi durumlarda fren ana merkez bölgesinde bir kaçak olup olmadığı araştırılır. Bu bölgelerde hidrolik yağı lekeleri varsa, ana merkezin yenisiyle değiştirilmesi gerekir.Yüksek hızla giderken frene basıldığında pedal ve direksiyon titriyorsa, frenlerde problem var demektir. Bu da fren disklerinin kontrol edilmesi gerektiğini gösterir. Titreme, disklerin incelmesi ve yamulmasından kaynaklanır. Çözüm, disklerin ve fren balatalarının değiştirilmesidir.Ani bir şekilde frene basıldığında, otomobil sağa veya sola çekiyorsa, fren ayarlarında bir dengesizlik var demektir. Frene basıldığında hangi tarafa çekiyorsa, o tarafın freni iyi tutuyor demektir. Frenin dengesiz tutması çok tehlikelidir. Freni dengesiz olan bir araçla ani fren yapmak gerektiğinde, aracın devrilme riski mevcuttur.
